به نقل از «فارس»

نگاهی به شترداری و تاثیرآن بر زندگی و اقتصاد مردم بافق

تاریخ انتشار: ۲۷ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۳۵۸۸۶

به گزارش خبرگزاری فارس در بافق،  نام کویر و بیابان تداعی‌گر خشکی، بی‌آبی، خار، شتر، طوفان و شن است؛ بافق از مناطق گرمسیری، خشک و بیابانی استان یزد به شمار می آید و با وجود آن که زندگی مدرن همچون مناطق دیگر در این شهرستان نیز جریان دارد اما هنوز شترداری و پرورش شتر بخشی از زندگی مردم این دیار محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در قدیم و الایام مردم بافق و روستاهای اطراف آن از شتر برای حمل و نقل و کارهای مازاری مثل خرد کردن نمک ،جو ، گندم و ارزن و همچنین تهیه بلغور استفاده می‌کردند.

مقاومت شتر در برابر گرما و تشنگی

شتر با مردم کویر خو گرفته و چون مردمان این سرزمین، سرسخت و مقاوم است و پهنه کویر را به تسخیر خود در آورده و با شرایط اقلیمی گرم و سوزان و خوردن علف های شور سازگاری دارد.

این کوهان شتر است که او را در شرایط سخت و کمبود آب و علف یاری می‌دهد و چون ذخیرگاه مواد غذایی و نگهدارنده آب و چربی در خود است در چنین شرایطی شتر از ذخیره کوهان خود استفاده می‌کند و چند هفته بدون آب و عذا دوام می آورد.

شیر شتر نیز نوشیده می‌شود و خواص دارویی بسیار بالایی برخورداراست که پزشکان برای کاهش قند خون تجویز می‌کنند، ولی این حیوان بیشتر کاربرد بارکشی داشته و اکنون پشم و پوستش نیز برای ریسندگی، پارچه ‌بافی و کفش ‌دوزی کاربرد دارد.

تغذیه شتر متکی به مراتع

شترها معمولا تغذیه دستی نمی‌شوند و اغلب برای تغذیه متکی بر مراتع هستند هرچند که در برخی از پرواربندی‌ها شتران تغذیه دستی هم می‌شوند و برای فربه شدن علوفه دستی به آن‌ها داده می‌شود.

فاصله شهر بافق تا مرتع کم علوفه حدود ۲۰ و مراتع غنی افزون بر ۴۰ کیلومتراست که این حیوان باید این مسیر را بپیماید تا به علوفه برسد، بهره برداران بافقی شتران خود را اول بهار به مراتع می رسانند و تا آغاز فصل زمستان، در چراگاه می‌مانند و هر از گاهی با موتورسیکلت به آنها سر می زنند تا گم یا به جاده نزدیک نشوند زیرا تصادف این حیوان با خودروها، خاطراتی تلخ از مرگ و میر انسان‌ها دارد.

 طی ۱۰ سال گذشته بطور متوسط هر سال یک نفر بر اثر سانحه رانندگی برخورد با شتر در جاده های ورودی و خروجی شهرستان بافق کشته شده که می طلبد بیش از پیش مد نظر قرار گیرد.

شترانی که در مراتع رها می شوند شب هنگام به خاطر نور چراغ خودروها ، به جاده‌های پر ترافیک و محورهای مواصلاتی پر تردد نزدیک و باعث بروز تصادفات دلخراش منجر به فوت می شوند.

طی یکی دو سال گذشته که امور دام جهاد کشاورزی طرح ساماندهی این حیوانات را اجرایی کرده و بهره برداران هم باید دیه افراد متوفی ناشی از برخورد با شتر را بپردازند، مراقبت بیشتری صورت می‌گیرد تا از بروز تصادف جاده ای با شتران جلوگیری شود.

پرورش این حیوان در بافق در مراتع ، پرواربندی وآغل ها، فقط به خاطر تولید گوشت قرمز است و چون گوشت آن گرم مزاج است مشتریان زیادی دارد و در نتیجه بهره برداران از فروش گوشت شتر سود می برند، این خاصیت گرم گوشت شتر سبب شده که ذبح این حیوان در فصل پاییز و زمستان انجام شود.

مردمانی که از این دیار برای کار یا زندگی به شهرهای تهران و کرج مهاجرت و اقامت  کرده اند در فصل سرد سال سفارش می‌دهند تا اقوامشان گوشت شتر خریداری و برای آنها بفرستند، برخی نیز در ایام تعطیلات نوروز که برای دید و بازدید به زادگاه خود سفر می‌کنند هنگام بازگشت، گوشت شتر، مهمترین سوغات است که از سوی آنها خریداری می‌شود.

در دین اسلام گوشت شتر حلال است، اما ذبح آن با دیگر حیوانات حلال گوشت متفاوت است و آن را «نحر» می‌کنند یعنی در سینه آن کارد می زنند و اگر سر آن را مانند گوسفند قبل از نحر ببرند، گوشت آن حلال نیست.

شتر عامل آسیب رسانی به مراتع

برخی از کارشناسان شتر را از عوامل آسیب رسانی به مراتع و پوشش گیاهی می دانند اما شتر داران کمبود میزان بارندگی سالانه و کم آبی در مناطق خشک و بیابانی و همچنین وزش بادهای شدید و طوفان‌های موسمی را از مهمترین عوامل تخریب مراتع عنوان می‌کنند.

ماشاالله میرحسینی، یکی از شترداران بافقی در گفت‌و‌گو با گزارشگر فارس، اظهار کرد: در حقیقت فشاری که از طرف گوسفند و بز بر مراتع وارد می آید به مراتب بیشتر از خسارتی است که از طرف شترها بر مراتع وارد می‌شود.

وی پرورش شتر را مقرون به صرفه خواند و افزود: این حیوان کم توقع است و هر نوع گیاهی که به مزاق برخی حیوانات علفخوار خوش نمی آید شتر می پسندد و از آن تغذیه می کند.

میرحسینی تصریح کرد: شترها باعث تخریب مرتع نمی شوند چون آنها دائم در حال حرکت هستند و یک جا توقف نمی کنند که آن محدوده تخریب و آسیب رسانی شود.

اکبر شیری یکی دیگر از پرورش دهندگان شتر هم گفت: در برخی مواقع شتر برای مرتع مفید است چون برخی درختچه های نیمه خشک را هرس می‌کند و سال‌های بعد تبدیل به درختچه ای نو و پر از شاخ و برگ می‌شود.

وی افزود: شترها یک بوته را کامل نمی خورند و در حین حرکت به چرا مشغولند و از هر بوته مقداری تغذیه می کنند و به راه خود ادامه می‌دهند.

واگذاری ۵۰ هکتار اراضی دولتی به دامپروری‌ها

به گفته‌ عبدالرضا خلیلی، مسول امور دام، طیور و شیلات مدیریت جهادکشاورزی شهرستان بافق، سال گذشته ۵۰ هکتار زمین‌های دولتی به متقاضیان پرواربندی دام در چارچوب طرح « پهنه خودگردان» به متقاضیان و فعالان این حوزه واگذار شده است.

وی با بیان این‌که هم اکنون دو هزار و ۳۰۰ نفر شتر در مراتع و ۵۵۰ نفر هم در پروار بندی‌های این شهرستان پرورش داده می‌شوند، گفت: شتر در مزارع و مراتع که علف های شور و کم آبخواه می روید تغذیه می‌کند و به حیات خود ادامه می دهد.

مسئول امور دام جهاد کشاورزی بافق تصریح کرد: این حیوان مفید در منطقه گود گوار، آریز،حسن آباد و صادق آباد که از مناطق شورزار شهرستان بافق است، چَرا می‌کند.

وی با بیان این‌که هم اکنون بیش از ۷۰ بهره بردار بافقی در این شهرستان به پرورش شتر مشغول هستند، اطهار کرد: برای نخستین بار در کشور ایستگاه تحقیقات شتر بافق در سال ۷۰ با هدف تعیین خصوصیات بیولوژیکی شترهای یک کوهانه، ارزیابی توان تولیدی شتر و ارائه راه‌کارهای مناسب به‌منظور افزایش درآمد شترداران شروع به‌کار کرد.

خلیلی اضافه کرد: چون این ایستگاه یک ایستگاه مرکزی تحقیقات شتر است در واقع می‌تواند نتایج تحقیقات آن در سطح ملی و بین‌المللی قابل توسعه باشد.

وی همچنین افزود: نخستین مزرعه و همایش ملی شتر تک‌کوهانه کشور با حضور کارشناسان وزارت جهادکشاورزی و ۱۶ استان کشور سال ۹۸ در مرکز تحقیقات شتر ایران در بافق بر گزارشد.

به گفته خلیلی، هدف از برگزاری این  همایش ارایه یافته‌های ناشی از آموزش و تحقیقات برای شیوه نگهداری شتر در مرتع و پرواربندی اعلام شدکه در نشست‌های تخصصی در قالب سخنرانی، بروشور و پوستر به شترداران عرضه شد.

تولید سالانه ۶۱۹ تن گوشت قرمز در بافق

سیداضغر نبوی، مدیر جهاد کشاورزی بافق نیز در خصوص رونق و شکوفایی صنعت تولید گوشت قرمز در شهرستان به گزارشگر فارس گفت: تعداد ۲۰ واحد پرواربندی صنعتی و نیمه صنعتی و ۱۲۰ واحد پرواربندی سنتی در منطقه فعال است و در حال حاضر سالانه ۶۱۸ تن گوشت قرمز در این واحدها تولید می‌شود.

وی افزود: در این واحدها سالیانه ۱۸ هزار راس دام سبک و یک هزار و ۵۰۰ راس دام سنگین ( گاو، گوساله و شتر) برای تامین گوشت قرمز پرورش داده می‌شوند.

به گفته وی، این تعداد دام از گله‌های مرتعی شهرستان و نیز واحدهای دامداری موجود در مزارع شهرستان تامین می‌شود.

اشتغال در حوزه پرورش دام گوشتی

نبوی زاده تصریح کرد: تاکنون در حوزه پرواربندی و پرورش دام های گوشتی، برای حدود ۲۰۰ نفر اشتغال مستقیم ایجاد شده است و ۲۵۰ نفر هم به طور غیرمستقیم در این عرصه مشغول به کار هستند.

به گفته وی در سال۱۴۰۰ ، یکهزار و ۲۷۱ تن شیرخام، چهار تن پشم، ۶ تن «کرک و مو» در دامداری‌های سبک مرتعی بافق تولید و روانه بازار مصرف شد که به طور میانگین این میزان تولید نسبت به مدت مشابه سال قبل در شهرستان بافق ۱۵ درصد رشد دارد.

بافق در منطقه گرم و خشک ناحیه مرکزی ایران قرار دارد، مردم علاوه بر فعالیت‌های کشاورزی شاهد رونق فعالیت های معدنی در این شهرستان هستند، منطقه از لحاظ اندیس های معدنی غنی است، مهمترین آن را می توان سنگ آهن، فسفات، سرب و روی نام برد و رگه های از اورانیوم را می توان در آن مشاهده کرد که در حال حاضر زندگی ۷۵ درصد جمعیت شهرستان از طریق کار در معادن تامین می شود.

گفتنی است؛ از مجموع ۸۵۰ هزار هکتار مساحت بافق، ۲۴۰ هزار و ۲۳۷ هکتار آن بیابان، ۳۰۰ هزار هکتار مرتع ، ۲ هزار و ۴۰۰ هکتار جنگل طبیعی و ۷۰۰ هکتار نیز جنگل دست کاشت است.

انتهای پیام/ع
 

منبع: فارس

کلیدواژه: شترداری استان یزد شهرستان بافق جهاد کشاورزی شهرستان بافق گوشت قرمز گوشت شتر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۳۵۸۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دولت جمع‌گرا؛ مبنای اقتصاد دستوری

عصر ایران - دولت جمع‌گرا (collectivist state) به دولتی گفته می‌شود که سراسر زندگی اقتصادی را تحت کنترل خود درمی‌آورد. نمونۀ اعلای چنین دولتی، در کشورهای کمونیستی شکل گرفت. یعنی در اتحاد جماهیر شوروی و اروپای شرقی.

مداخلۀ دولت جمع‌گرا در حیات اقتصادی جامعه، بسیار فراتر از مداخلات دولت‌های توسعه‌گرا و سوسیال دموکراتیک می‌رود. این دو دولت اخیر، با هدف راهنمایی یا پشتیبانی کلی از اقتصاد خصوصی در زندگی اقتصادی مداخله می‌کنند. اما دولت جمع‌گرا در واقع اقتصاد را ملک طلق خودش می‌داند.

در شوروی و اروپای شرقی، دولت‌های جمع‌گرا می‌کوشیدند سرمایه‌گذاری خصوصی را کلاً از بین ببرند و به جای آن، اقتصادهایی با برنامه‌ریزی مرکزی، همراه با مدیریت شبکۀ وزارتخانه‌های اقتصادی و کمیته‌های برنامه‌ریزی برپا کنند.

بنابراین آنچه "اقتصاد دستوری" خوانده می‌شود، از راه سیستم برنامه‌ریزی "مستقیم" سازمان یافته بود که در نهایت بالاترین ارگان‌های حزب کمونیست آن‌ را کنترل می‌کردند.

توجیه "جمعی کردن" دولت (یا لغو مالکیت خصوصی به سود نظام مالکیت اشتراکی یا عمومی)، از گرایش بنیادی سوسیالیسم به ارجحیت دادن مالکیت عمومی بر مالکیت خصوصی ناشی می‌شود؛ اما استفاده از دولت برای رسیدن به این هدف، بیش از آنکه ناشی از نوشته‌های مارکس و انگلس باشد، محصول تلقی مثبت از "قدرت دولت" است.

مارکس و انگلس "ملی کردن" را رد نکرده بودند. بویژه انگلس معتقد بود که در دورۀ "دیکتاتوری پرولتاریا" کنترل دولت تا کارخانه‌ها، بانک‌ها، ترابری و مانند آن‌ها گسترش می‌یابد. با این حال این دو اندیشمند کمونیست تصور می‌کردند که دولت پرولتری کاملا موقت خواهد بود و همین که اختلاف طبقاتی از بین برود، این دولت نیز رو به فرسایش خواهد گذاشت.

اما دولت جمع‌گرای شوروی همیشگی و دارای قدرتی فزاینده و بوروکراتیک شد. در زمان حکمرانی استالین، سوسیالیسم به طور کامل با دولت‌گرایی مترادف شد و پیشرفت سوسیالیسم در گسترش مسئولیت‌ها و اختیارات سازمان و تشکیلات دولتی بازتاب یافت.

دولت‌گرایی یا statism که در ایران به "اتاتیسم" مشهور شده، یعنی اعتقاد به اینکه دخالت دولت مناسب‌ترین وسیلۀ رفع دشواری‌های سیاسی یا پدیدآوردن توسعۀ اقتصادی و اجتماعی است. ایمانی ژرف و شاید تردیدناپذیر به دولت، به منزلۀ سازوکاری که با آن اقدام جمعی را می‌توان سازماندهی کرد و به هدف‌های مشترک دست یافت. زیربنای این دیدگاه را تشکیل می‌دهد.

دولت آرمانی اخلاقی، وسیله‌ای در خدمت ارادۀ عمومی تلقی می‌شود. دولت‌گرایی یا استاتیسم کاملا در نقطۀ مقابل آنارشیسم است. در آنارشیسم فرض بر این است که انسان‌ها در غیاب منبع اقتداری به نام دولت نیز می‌توانند همکاری جمعی مطلوبی داشته باشند و به زندگی خودشان سامان دهند. اما دولت‌گرایی مخالف چنین ایده‌ای است.

دولت‌گرایی در سیاست‌های حکومت که زندگی اقتصادی را تنظیم و کنترل می‌کند به روشنی دیده می‌شود. این سیاست‌ها از ملی کردنِ گزینشی و مدیریت اقتصادی (که گاه هدایت خوانده می‌شود) گرفته تا کورپوراتیسم (در هر دو شکل لیبرالی و فاشیستی) و جمع‌گرایی به شیوۀ شوروی را در بر می‌گیرد.

جمع‌گرایی در واقع حد اعلای دولت‌گرایی است. در مارکسیسم، چنانکه گفتیم، دولت‌گرایی ناشی از نگاه مثبت به دولت بود؛ نگاهی که مارکس و انگلس نداشتند. مارکس اصولا دولت را همانند دین و سرمایه، پدیده‌ای منفی می‌دانست که نهایتا باید از بین برود. غایت اندیشۀ مارکس، سرشتی آنارشیستی داشت چراکه بی‌دولتی را تجویز می‌کرد.

اما مارکسیست‌هایی که توانستند حکومت تشکیل دهند، نه تنها دولت را از بین نبردند، بلکه دولت‌هایی فراگیر یا توتالیتر تشکیل دادند که بر همۀ حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی و سیاسی جامعه سلطۀ کم‌نظیری داشت؛ سلطه‌ای که در تاریخ بشر فقط در نازیسم و تا حدی هم کاتولیسیسم عصر قرون وسطی مشاهده شده. بنابراین collectivism یا جمع‌گرایی در قبال نهاد دولت را می‌توان راهی به سوی توتالیتاریسم نیز دانست.

در زندگی شخصی و اجتماعی (و نه در مقام تعیین ماهیت دولت)، جمع‌گرایی البته در برابر فردگرایی قرار می‌گیرد و لزوما پدیده‌ای منفی نیست. یعنی در بسیاری از موارد، جمع‌گرایی بر فردگرایی ارجحیت پیدا می‌کند و اصولا زمینه‌ساز همکاری بین افراد است. بنابراین جمع‌گرایی اگر رقم‌زنندۀ ماهیت و کیفیت دولت نباشد، پدیده‌ای مذموم نیست.

دولت‌های جمع‌گرا اگرچه مارکسیست بودند ولی برخلاف نظر مارکس، محصول خوش‌بینی به نهاد دولت بودند. ضمنا این دولت‌ها برخلاف غایت اندیشۀ مارکس، خودشان را نهادی موقت و نهایتا زائد در زندگی بشر نمی‌دانستند؛ چراکه اصولا با این فرض تاسیس و فربه شده بودند که بهترین نوع همکاری جمعی انسان‌ها تحت کنترل و هدایت دولت امکان‌پذیر است.

با چنین نگاهی به نهاد دولت، دلیلی برای اعتقاد به اضمحلال و انحلال نهاد دولت به عنوان نشانۀ سعادت و آزادی انسان وجود ندارد و دولت نه تنها شر ضروری نیست، بلکه خیر ضروری است.

 

 

کانال عصر ایران در تلگرام